SWOT: inventariseren én analyseren
Een SWOT–analyse begint met een inventarisatie van sterke punten (strengths), zwakke punten (‘weaknesses), kansen (opportunities) en bedreigingen (threats). De sterktes en zwaktes zijn intern, kansen en bedreigingen komen van buitenaf. Een SWOT-analyse kan worden toegepast op een organisatie die haar positie in de markt wil analyseren, maar ook op een persoon die zijn loopbaanmogelijkheden wil verkennen.
Een SWOT-analyse wordt pas echt een analyse wanneer na afloop van de inventarisatie vragen worden gesteld door combinaties met elkaar te confronteren:
- Welke kansen kunnen en willen we benutten met de sterktes die we hebben? Wanneer er sprake is van zowel een kans als een sterkte, dan hoort daar het offensief als strategische keuze bij. De kansen en sterktes worden in dit geval uitgebuit.
- Hoe kunnen we de sterktes inzetten om bedreigingen het hoofd te bieden? De bijbehorende strategie is hier het defensief. De sterktes worden benadrukt en de concurrentie wordt nauwlettend in de gaten gehouden.
- Als we kansen zien op gebieden waar we zwak zijn, hoe gaan we daar dan mee om? Hier is de te volgen strategie schoon schip te maken. Zwaktes moeten worden omgebogen en verbeterd.
- Bij de combinatie van bedreigingen en zwaktes is het scenario overleven. Er is mogelijk een situatie van crisis waarin een ommekeer bewerkstelligd moet worden om eruit te komen.
Aan de slag
De onderstaande procedure maakt het mogelijk om met een groep van 5 tot 10 personen een SWOT-analyse uit te voeren die een prioriteitenlijst oplevert.
1. Inventariseer samen op een flipovervel de sterktes en zwaktes. Deze zijn intern en in meer of mindere mate beïnvloedbaar.
2. Inventariseer op een flipovervel kansen en bedreigingen. Deze zijn extern en meestal moeilijker te beïnvloeden.
3. Bepaal met elkaar de belangrijkste sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen (maximaal 5 per soort) en markeer deze. Neem een nieuw flipovervel en schrijf ze op in de rij- en kolomkoppen van een tabel volgens het voorbeeld.
4. Laat ieder lid van de groep voor zichzelf 10 punten verdelen over elke rij. Bijvoorbeeld bij de eerste rij (achter Kans 1): 5 punten in de eerste kolom (Sterkte 1), 2 in de derde kolom (Sterkte 3) en 3 in de laatste kolom (Zwakte 5). Vervolgens 10 punten voor de twee de rij (achter Kans 2), enzovoort. Trek hier ongeveer 15 minuten voor uit.
5. Ga nu de punten per cel optellen. Vraag per cel iedere deelnemer zijn puntenaantal voor die cel te noemen. Laat iemand dit optellen en schrijf de som in elke cel. Even volhouden samen: voor de bovenstaande tabel moet u de groep 100 x bevragen!
6. Omcirkel de hoogste scores in de tabel, bijvoorbeeld alles vanaf 20 punten. En trek daar samen conclusies uit.
7. Kijk ook nog eens naar de laagste scores: kloppen die met de verwachtingen?
8. Op basis van het bovenstaande bepaalt u ten slotte een prioriteitenlijst.
Het kan zinvol zijn om met elkaar te discussiëren over grote verschillen in individuele scores. Daarna kunt u de oefening wellicht herhalen. Bij grotere groepen is de kans groter dat hoge en lage scores elkaar compenseren. U kunt ook de totalen per rij en kolom bepalen en daar conclusies aan verbinden. Een SWOT-analyse kan een goed hulpmiddel zijn om gedachten te ordenen. Het vaststellen van een strategie kan echter nooit uitsluitend het resultaat zijn van een rekensom zoals hierboven. Ook de inbreng van nieuwe ideeën vanuit een geheel ander gezichtspunt komt bij de SWOT-analyse niet altijd goed tot zijn recht.
- Wikipedia over de Sterkte-zwakteanalyse.