Jaren geleden verzorgde ik voor Defensie een presentatie over een nieuwe versie van de kwaliteitsnorm ISO 9001. Tussen de grote groep militairen in de zaal was ik vrijwel de enige in burgerkleding. Ik vertelde dat in de nieuwe norm – voor de kenners: ISO 9001 2000 – het belang van de klant een veel belangrijkere plaats had ingenomen. Met de zaal ontstond er een discussie over wie klant van Defensie nu eigenlijk was. Iemand suggereerde: de vijand. Gezien de verhoudingen wilde ik dat niet meteen tegenspreken.
Na afloop nam ik een uitvouwkaartje mee dat aan alle aanwezigen werd uitgedeeld. Het was een stappenplan om elk kwaliteitsprobleem gestructureerd op te lossen. Wat me opviel was dat de Deming-cirkel in een voor mij nieuwe volgorde was weergegeven: 1 Plannen. 2 Controle. 3 Uitvoeren. 4 Bijsturen. Oftewel: Plan-Check–Do-Act. En niet zoals Deming het had bedoeld: Plan-Do–Check-Act. Misschien bij Defensie wel een bewuste keuze: altijd voor zeker gaan, anders gebeuren er ongelukken.
Barry Böhm ontdekte al in 1979 dat de herstelkosten exponentieel toenemen wanneer een fout later in het ontwikkelproces wordt gevonden en hersteld. Dat geldt niet alleen voor het ontwikkelen van hogesnelheidstreinen maar ook voor bijvoorbeeld gebouwen, apparaten, projecten en onderwijs. Maar ook in het klein bij het schrijven van een artikel of het maken van een presentatie. U kent dat wel: er is weinig tijd, dus u begint meteen. Maar gaandeweg blijkt dat het verhaal niet klopt en moet u allerlei tijdrovende aanpassingen doen. En dat terwijl de opmaak al klaar is en de spellingcontrole is uitgevoerd.
Bij ontwerpgericht ontwikkelen denk je eerst na over wat je wilt bereiken en hoe je dat gaat doen: wat de grote lijn is, wat aan de orde zal komen, in welke volgorde en hoe dat allemaal samenhangt. Pas daarna volgt de uitwerking met alle details. En gedurende dat proces wordt er voortdurend getoetst of er wordt voldaan aan de eisen (verificatie; een presentatie van maximaal tien minuten bijvoorbeeld) en of het beoogde effect zal worden bereikt (validatie; het laten landen van de boodschap bij het publiek).
Soms is de langzaamste weg de snelste.
