Uit onderzoek blijkt dat een op de vijf werkenden een psychische stoornis heeft, variërend van pleinvrees tot een alcoholprobleem. Veel problemen zijn te voorkomen. Zeker burn-outklachten kunnen vaak relatief eenvoudig worden verholpen.
Ga de stress te lijf
Maak gebruik van de onderstaande tips om stress tegen te gaan:
- Wees niet te idealistisch – Idealistische typen die veel van zichzelf in het werk stoppen en erg betrokken zijn, lopen meer risico. Als iets niet lukt, komt de tegenvaller hard aan.
- Zeg eens ‘Nee’ – Iemand met een burn-out kan dat vaak niet aan omdat hij zo betrokken is. Of hij denkt: ”Niemand mag mij” of ”Het gaat altijd mis met mij”.
- Belast je hoofd niet te veel – Op een gegeven moment kan het gewoon te veel worden, net als bij een bouwvakker die voortdurend te zware zakken tilt.
- Luister naar je lichaam – Vermoeidheid is de belangrijkste voorspeller voor dit soort ellende. Andere symptomen zijn: zwetend wakker worden, concentratieproblemen, slaapstoornissen, snel huilen. Hoofdpijn en lage rugpijn zijn vaak signalen dat je onder grote spanning staat.
- Blijf werken – Een paar weken op adem komen is oké, maar langer dan dat is niet verstandig. De werkomgeving en thuis passen zich aan bij de nieuwe omstandigheden. Dat maakt terugkomen niet eenvoudiger. Je kunt er alleen maar overheen komen door geconfronteerd te worden met de situatie waardoor je afgebrand raakt. Iemand met pleinvrees genees je ook niet door hem de hele dag thuis te laten zitten.
- Ontdek waar je ontspannen van wordt – Stress is niet altijd te vermijden, maar je kunt mensen weerbaar maken. Ga bij jezelf te rade waar je ontspannen van wordt. Vervolgens kun je leren ook zo te zijn als je in stressvolle omstandigheden zit.
- Help jezelf – Niet iedereen die zich afgebrand voelt, hoeft direct naar de bedrijfsarts. Als je nog kan functioneren kun je met zelfhulp een eind komen. Er zijn tal van zelfhulpboeken.
- Wanhoop niet – Burn-outklachten zijn altijd oplosbaar. Tien tot twintig gesprekken en dan is het meestal weer oké. Mensen met een burn-out zijn meestal gewaardeerde medewerkers. Ze hebben over het algemeen hart voor de zaak en zijn vaak de ruggengraat van de organisatie. Ze hebben alleen teveel hooi op hun vork genomen, omdat ze bereid zijn alles te doen.
- Zet carrièremaken even uit je hoofd – Burn-out heeft grote impact op je status. Je bent toch degene die het niet redt. Ze zullen je minder snel vragen voor verantwoordelijk werk. Misschien is dat maar beter ook. Een hoger niveau betekent opnieuw extra stress.
Burn-out en stress
Burn-out wordt nog wel eens verward met een depressie, maar er zijn duidelijke verschillen. Bij een depressie is de aanleiding minder tastbaar en de somberheid strekt zich uit over alle levensterreinen, terwijl iemand met een burn-out alleen het werk niet meer ziet zitten. Zowel depressievelingen als opgebranden zijn bij het opstaan al moe, maar waar de depressieve in de loop van de dag opkrabbelt, blijft de opgebrande bekaf. Nog een verschil: bij depressie hebben medicijnen wel zin, bij burn-out niet.
Herkennen
De eerste stap naar het ‘managen’ van stress is het herkennen van de uitingsvormen daarvan. Persoonlijkheid, gedrag en houding beïnvloeden de gevoeligheid voor stress. Hieronder zijn een aantal herkenningspunten verzameld.
| Stressverhoging door | Indicatie voor overbelasting | Stressverlaging door |
|---|---|---|
| Perfectionisme Verantwoordelijksgevoel Doorzetten Behulpzaamheid Loyaliteit Plichtsbesef Bewijsdrang Geen nee zeggen Geslotenheid Principieel zijn Aardig willen zijn Controle houden Jezelf wegcijferen Faalangst Overgevoeligheid De sterkste willen zijn | Emotioneel uitgeput Hoge werkdruk Privé wijkt vaak voor werk Geen uitdaging Onvoldoende ontwikkeling | Gemakkelijk zijn Goed is goed genoeg Aan jezelf denken Je gevoel laten spreken Loslaten Assertief zijn Grenzen stellen Nee zeggen Relativeren Genieten Rustig en kalm blijven Openheid |
- Frank Schaper, Eerste hulp bij stress en vermoeidheid – 50 signalen om een burnout te herkennen, 51 tips om het te voorkomen, Uitgeverij Scriptum.
- Theo IJzermans en Coen Dirkx,Beren op de weg, spinsels in je hoofd. Omgaan met emoties op het werk: de rationele effectiviteitstraining, Uitgeverij Thema.
- Carry Petri en Jolanda Bouman,Druk, druk, druk… Over spanning en stress, Uitgeverij Thema