In vrijwel elke organisatie worden met regelmaat veranderingen doorgevoerd. Die zijn vaak van betekenis voor de mensen die er werken en kunnen verschillende vormen van gedrag oproepen. De één is blij met een nieuwe aanpak en krijgt er energie van. De ander ziet de noodzaak niet in, begrijpt niet waarom het allemaal nodig is en vervalt in cynisme; het ‘psychologische Lees verder
Van Dale definieert een opdracht als een ‘bevel tot het volvoeren van iets’. Toch begint een opdracht vaak met een vraag: ‘Zou je dit voor mij kunnen doen?’ Dat is een beleefdheidsvorm om iemands medewerking te verkrijgen; we geven nu eenmaal niet graag bevelen. Tegelijkertijd markeert de vraag ook het beginpunt van het proces van opdracht geven en opdracht nemen. Lees verder
Procesregie is een aanpak om iets voor elkaar te krijgen door de belangen van verschillende partijen met elkaar te verbinden. Deze aanpak is vooral geschikt voor complexe vraagstukken met meerdere partijen met verschillende belangen, waarbij meedoen niet vanzelfsprekend is. Daarbij kan het gaan om landelijke infrastructurele projecten (zoals “Ruimte voor de Rivier”), maar ook om trajecten in organisaties en instellingen. Lees verder
De belangrijkste angst die mensen hebben is die voor eenzaamheid, alleen zijn, er niet bij horen. Angst en angstreductie De manier waarop mensen angst reduceren, zegt iets over de manier waarop ze (psychologisch) functioneren. Er zijn verschillende soorten angstreductie te onderscheiden: afhankelijk, onderwerpend, isolerend en conformerend. Deze worden bepaald door: 1) De relatie tussen ervaringen uit de buitenwereld en de Lees verder
Overtuigen: gelijk hebben en gelijk krijgen Om te overtuigen zijn de volgende drie kwaliteiten noodzakelijk:
Argumenteren is het toepassen van logica op uitspraken om daarmee iets te bewijzen. We argumenteren dagelijks om onszelf of om anderen te overtuigen. De onderstaande ’theorie’ helpt bij het opzetten van een goede argumentatie. Logisch redeneren Een logische redenering is opgebouwd uit uitspraken: één of meer premissen (stellingen) en een daaruit volgende conclusie. Voorbeeld: Van premissen kunnen we zeggen dat Lees verder
Competenties leggen de verbinding tussen cognitieve en emotionele intelligentie*. Een competentie is de combinatie van kennis, vaardigheden, attitude en persoonskenmerken die een persoon kan gebruiken om te functioneren in een bepaalde context. Veel organisaties maken gebruik van een competentiecatalogus. Daarin staan alle competentienamen, -definities en vaak uitwerkingen naar concrete gedragscriteria. Hieronder is een voorbeeld opgenomen van een dergelijke competentiecatalogus (bron: Lees verder
In hun lezenswaardige boek Vrije ruimte – filosoferen in organisaties beschrijven de auteurs op basis van verschillende bronnen een model voor de ontwikkeling van de kwaliteit van gesprekken in organisaties. Gesprekken in organisaties In het model zien we vier kwadranten die ontstaan door het kruisen van de horizontale as Samen-Alleen en de verticale as Reflectief-Reactief. De kwaliteit van gesprekken kan Lees verder
Succesvol gedrag wordt vaak onbewust herhaald in nieuwe situaties. Dergelijk gedrag is eerder aangeleerd en was toen blijkbaar effectief. Deze favoriete gedragsstijl is echter maar in een kleiner deel van de situaties effectief.
In vrijwel iedere (werk)situatie proberen mensen door het nemen van actie invloed uit te oefenen op anderen. Bijvoorbeeld om iets te veranderen of om iets gedaan te krijgen. Wanneer we de situaties van wel/geen invloed en wel/geen actie tegen elkaar afzetten, ontstaat een herkenbare typering:
Sommige leidinggevenden doen niets anders dan motiveren, inspireren en delegeren. Andere leidinggevenden hebben zelf ook uitvoerende taken. Bijvoorbeeld in kleine teams. Ze hebben dus een dubbelrol. Die dubbelrol komt ook voor wanneer u opeens de leiding krijgt over uw vroegere collega’s. Bron: Mirjam van Immerzeelde, ‘Help, ik word plotseling de baas over mijn collega’s’, de Volkskrant, 25 november 2005. No Lees verder
De meeste ruzies tussen mensen gaan helemaal niet over de inhoud van de communicatie, maar over de relatiewens: “Ik wil die deur best dicht doen, maar je hoeft niet zo’n toon tegen me aan te slaan.” De Amerikaanse psycholoog Timothy Leary heeft zich met de relatiewens in de communicatie bezig gehouden. Bij de relatiewens gaat het in feite om twee Lees verder
Het kernkwadrant is een hulpmiddel om kernkwaliteiten bij uzelf en anderen te ontdekken. Een kernkwaliteit is een eigenschap die tot het wezen (de kern) van een persoon behoort. De schaduwkant van een kernkwaliteit (het teveel van het goede) is de valkuil: de vervorming die u krijgt als een kernkwaliteit te ver doorschiet. De positief tegenovergestelde kwaliteit van de valkuil is Lees verder
Het enneagram beschrijft negen verschillende types mensen. Ze onderscheiden zich door patronen in hun denken, voelen en doen. Het enneagram geeft u een beeld van uw sterke en zwakke punten en uw drijfveren. Het model wordt afgebeeld als een cirkel met negen punten die via verschillende lijnen met elkaar zijn verbonden (‘ennea’ = negen en ‘gramma’ = figuur/punt).
Ieder mens heeft een unieke identiteit. Deze identiteit kent verschillende verschijningsvormen of niveaus: de psyche, sociaal (gedrag) en fysiek. Door communicatie (gedrag) met anderen kunnen we meer te weten komen over onze identiteit. Bij het verwerven van zelfkennis en leren is het nuttig kennis te hebben van de mentaliteitenleer, het JoHari-window en niveaus van communicatie. Mentaliteitenleer De mentaliteitenleer van Van Lees verder
Wanneer iemand zich professioneel wil ontwikkelen, valt de keuze al snel op een training of opleiding buiten de eigen organisatie. Toch zijn er nog veel meer mogelijkheden om talent te ontwikkelen. Leervormen Bij de keuze voor een leervorm is het handig eerst eens na te gaan welke vormen beschikbaar zijn – zowel in de eigen werkomgeving als daarbuiten. Zo ontstaat Lees verder
Iedereen heeft een persoonlijke leerstijl: een manier van omgaan met leerstof en leeractiviteiten. Het model van Kolb onderscheidt vier leerstijlen die onderdeel uitmaken van een leerproces (de rode pijlen in de figuur hieronder). Kolb stelt dat mensen een voorkeursstijl hebben, waarmee ze het liefst beginnen en waaraan ze de meeste tijd besteden. Maar het is belangrijk alle fasen van het Lees verder
Teamleden kunnen zich in verschillende groei- of productiviteitsfasen bevinden. Een goede teamleider herkent deze fasen en past zijn stijl van leidinggeven daarop aan. Het onderstaande schema is natuurlijk een karikatuur van de altijd complexere werkelijkheid. Maar het kan wel helpen om een beeld te krijgen en positie te kiezen.
Teamleden kunnen elkaar feedback geven over hun bijdrage aan de effectiviteit van het gehele team.
Ieder lid van een team heeft naast de functionele of specialistische rol een bepaalde teamrol. Succesvolle teams kenmerken zich door een goede vertegenwoordiging van de verschillende teamrollen (Belbin). Een team wordt evenwichtiger en sterker naarmate de groepsleden bewuster omgaan met deze teamrollen. Sommige teamleden zullen zelfs van teamrol kunnen veranderen wanneer dat nodig is. Soorten teamrollen In een goed team Lees verder
Bij teamwerk gaat het om betrokkenheid op elkaar (persoonlijk) én de betrokkenheid op gezamenlijke doelstellingen. Enkele tips:
De meeste groepen hebben enige tijd nodig voordat ze vruchtbaar samenwerken. De groep doorloopt de fasen: forming, storming, norming en performing. Kennis van deze fasen kan de groep helpen om adequaat te reageren op samenwerkingsproblemen en voorkomt in een beginnende groep onrealistische verwachtingen, wat tot teleurstellingen zou leiden. Forming De groep start als een verzameling van losse individuen die aarzelend Lees verder
In een coachinggesprek doet de coach een beroep op het nemen van initiatief en op iemands persoonlijke verantwoordelijkheid. Er zijn vier verschillende coachingstijlen die afhankelijk van de situatie kunnen worden ingezet: counseling,mentoring, confronteren, tutoring. Counseling De geschikte situatie voor counseling is als iemand voldoende kennis en vaardigheden heeft, maar toch niet de verantwoordelijkheid kan dragen voor een taak (gebrek aan zelfvertrouwen). De coach probeert samen Lees verder